ÖNÜMÜZE BAKALIM
Yıl sonu gelince geride bıraktığımız yılın bir değerlendirmesini yapmak adettendir. Böyle yıl sonu değerlendirme yazısını da ‘İyisiyle kötüsüyle bir yılı geride bıraktık. Daha nice güzel yıllara’ diye bitiririz. Ben yazıma böyle güzel temennilerle başlayarak, 2014 ve daha sonraki yıllarda bizi nelerin beklediğini değerlendirmek ve sizlerle paylaşmak istiyorum.
Nedense toplum olarak geçmişe ve tarihe bakmaya çok meraklıyız. Açın televizyon kanallarını hemen hemen her kanalda her gün tarihle ilgili bir program bulursunuz. Gazeteler çarşaf, çarşaf hala tarihi olayları irdeleme peşindeler. Demek böyle programlar reyting yapıyor ki yayınlarda sık sık yer veriliyor.
Zaman zaman ben de dönüp geriye baksam da, aslında beni gelecek daha çok ilgilendiriyor. Çünkü Hollanda’da çok önemli ve hassas bir dönemden geçiyoruz. Bir yandan mali ve ekonomik sıkıntılar devam ederken, diğer yandan tasarrufların sonuçlarını cüzdanımızda daha da çok hissetmeye başladık.
Son iki yılda gelir düzeyinde ortalama yüzde 6’lık bir daralma yaşanırken, 2014 yılında da durum pek iç açıcı değil. Ancak 2015 yılında gelir düzeyinde ortalama yüzde 2,5’lik bir artış bekleniyor. Ara sıra ekonomiyle ilgili iyi haberler gelse de, gelişmelere mikro düzeyde baktığımızda çevremizde daha çok insanın işsiz kaldığını görüyoruz. Yoksulluk sınırındaki insanların sayısı arttığı gibi, yoksulluk oranı da 2008-2012 yılları arasında yüzde 5’ten yüzde 7’ye yükseldi. Türk, Faslı, Surinamlı ve Hollanda Antillilerinden gelenlerin bulunduğu göçmen grubundaki yoksulluk oranı ise yüzde 20 ile 30 arasında. Gıda bankalarının önünde kuyruklar oluşuyor. Borçlarını ödeyemeyen insanların sayısı artıyor.
Reformlar
Ama 2008’de kriz başladıktan sonra Hollanda’da üzerinde düşünülmesi gereken en önemli konu, yapılan ve daha yapılacak reformlar. Bu reformlar bizden sonraki kuşağın yaşamını epey zora sokacak ve yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürecek gibi görünüyor. Sağlık ve bakım sektöründe yapılan reformlarla, bir yandan masraflar artarken, diğer yandan verilen hizmetler azalıyor. Bizden sonraki kuşaklar için bu hizmetlerin verilip verilemeyeceği bile tartışma konusu. Konut ve bankacılık sektöründe yapılan reformlar sonucu ipotek kredisi ile ev almak giderek zorlaştırılıyor. Yeni kuşaklar ancak daha az borçlanarak konut kredisi alabilecekler. Yüksek okul ya da üniversite bitiren gençlerin ortalama 16 bin Euro borçla iş hayatına başladığını düşünürsek, borçlarını ödeyip bitirdikten sonra bir miktar da para biriktirerek bir ev sahibi olmaları imkansız değil, ama zor. Önümüzdeki yıl 18’ini bitiren birisi, şu anda yürürlükte olan yasalara göre 70 yaşından üç ay aldıktan sonra emekli olabilecek. Emeklilik Yasası’nda yapılacak reformlar için iktidar partileri ile muhalefet partilerinin bir kısmı geçtiğimiz günlerde anlaşmaya vardılar; detaylar önümüzdeki günlerde açıklık kazanacak.
Beklentiler
Geride bıraktığımız yılın ikinci yarısının en önemi tartışma konusu 2014 yılı bütçesiydi. Hükümetin hazırladığı Bütçe Kanunu Tasarısı’nda 6 milyar euroluk tasarruf paketine rağmen, yüzde 3,3’lük bir bütçe açığı öngörülüyor. Bu, bütçe açığı oranı yüzde 3 olan Avrupa Birliği normlarının biraz üzerinde. Ancak bazı karamsar tablolar 2014 yılı bütçe açığının yüzde 3,9 olacağı yönünde. Son aylarda ekonomiyle ilgili olumlu haberlerin gelmesine rağmen, önümüzdeki yıl içindeki reel ekonomik ve mali gelişmeler 2014 yılında bütçe açığının ne kadar olacağını belirleyecek.
Ancak hükümetin öngördüğü bütçe açığı yüzde 3,3’ten daha yüksek çıkarsa, 2015 bütçesi için yine yeni tasarruf paketleri ve reformlarla hazırlanacak. Krizin atlatılması 2016’yı bulacak, hatta 2017’ye sarkabilir. Ortalama gelir düzeyinin krizin başladığı 2008’den önceki düzeye gelmesi daha yıllar alabilir. Ama kriz bitse dahi, 2008 öncesi Hollanda ile, 2017’den sonraki Hollanda arasında çok ama çok fark olacak. Kısacası, yapılacak reformlarla Hollanda’daki refah düzeyinin giderek düşmesine hazır olmamız gerekiyor. Bu açıdan 2014 yılındaki ekonomik gelişmeler ve yapılacak reformlar büyük önem taşıyor.
2014 yılının herkese sağlık, huzur ve mutluluk getirmesi dileğiyle, yeni yılda görüşmek üzere hoşça kalın diyorum.
syavuz@kpnmail.nl
© InterAjans – Haberlerin tüm hakları İnterAjans’a aittir, izinsiz kullanılamaz.