Sivas’ın İmranlı ilçesine bağlı Karacaören köyünde yaşayan 62 yaşındaki Gülizar Sağlam, ahşaptan yaptığı ve geleneksel kıyafetler giydirdiği bebekleri köye gelen gurbetçilere satarak farklı ülkelere gönderiyor.
Marangoz olan eşinin yanında bir süre çalışan ve ağaç kesmeyi öğrenen Sağlam, yaklaşık 4 yıldır kendi bulduğu basit yöntemle ahşaptan bebek üretiyor. Tahtadan bebeğin gövdesini hazırlayan Sağlam, onu, kullanılmayan bez parçalarıyla sarıyor.
Kafa ve eller için plastik malzemeler kullanan Sağlam, bebeklere, kendi hazırladığı yöresel kıyafetleri giydiriyor. Sağlam, değişik isimler verdiği bebeklerini, özellikle köye gelen gurbetçi ailelere satıyor.
Bir süre önce eşini kaybeden 3 çocuk annesi Sağlam, AA muhabirine yaptığı açıklamada, basit kesme ve çakma işlemiyle ahşaba vücut verdiğini belirtti. İlk bebeğini kendi boyunda yaptığını ve kıyafetlerini giydirdiğini anlatan Sağlam, “Daha sonra birkaç tane daha yaptım, baktım bebeklere müşteri çıktı, öyle olunca ben de bırakmak istemedim. Yaptıklarımı satıyorum, cep harçlığımı çıkarıyorum. Eşim hastanede yatarken onun hastane masraflarına da destek oluyordum” dedi.
Gülizar Sağlam, bebeği şöyle yaptığını anlattı: “Tahtaları çürümeyen ağaçlardan seçiyorum ve daha çok çam ağacını tercih ediyorum. İlk olarak tahtaları ayrı vücut parçaları halinde kesiyorum, bacaklarını, ayaklarını kesiyorum, kollarını da telden yapıyorum. Sadece kafasını ve elini hazır alıyorum. Tahta bacakları ve kolları bez parçası ya da süngerle sarıyorum, iple bağlayarak sağlamlaştırıyorum. En son kafasını ve ellerini takıp diktiğim kıyafetlerini giydiriyorum, makyajını yapıp bebeğe isim de veriyorum.”
Kış mevsiminde Ankara’da yaşadığını ve orada da bebek yapmaya devam ettiğini belirten Sağlam, “Bebeklere kendi yörelerimize ait kıyafetler dikip giydiriyorum. Ankara’da sosyetik pazarlara, parçacılara gidiyorum, kıyafet için alışveriş yapıyorum, evde kullanılmayan kıyafetleri kesip dikiyorum. Yöresel parçaları arayıp buluyorum. Akşamları da bebeğin üzerinde bulunacak şalvarı, eteği, patiği, bluzu, yeleği dikiyorum. Her şeyini kendim yapıyorum. Hem ölen eşimin acısını unutuyorum hem de vakit geçiriyorum” ifadesini kullandı.
Sağlam, bebeği aynı zamanda kültürlerinin yok olmaması için yaptığını dile getirerek, “Bu kıyafetlerle büyüdük ama şimdi sadece folklor oyunlarında giyiyorlar, biz de artık giymiyoruz. Ben de tahtaları canlandırayım, giysilerimizi, yöremizin kültürünü bu bebeklerde sergileyeyim istedim” dedi.
Bebekler gurbetçiler tarafından rağbet görüyor
Gülizar Sağlam, bir bebeği kıyafetlerinin dikimi dahil yaklaşık 4 günde tamamladığını belirterek, şunları kaydetti: “Ayda 7-8 bebek yapıyorum. Bazen siparişler oluyor, o zaman daha çok yapıyorum. Yaptığım bebekleri köye gelen gurbetçi komşularımıza satıyorum. Almanya, Hollanda gibi birçok Avrupa ülkesine hediye olarak götürüyorlar. Bebeğin kafa boyutuna göre vücut yapıyorum, isteğe göre de boyları değişiyor. En küçüğü yaklaşık 70 santimetre oluyor. Küçük boyları 50 lira, büyük boyları 70 liradan satıyorum.”
Bebek yapımını başka kadınlara da öğretmek istediğini dile getiren Sağlam, köyde kurs açmak istediğini, bebek yapımını öğrenmek isteyen çok kadın olduğunu söyledi.
Sağlam, köylerinde kendi yöresel ürünlerinin sergilendiği bir müze oluşturulması için başvuruda bulunacağını da aktararak “Bu bebekleri yapmaya devam edeceğim, hatta erkek bebek yapmaya da başlayacağım. Kültürümüzü yansıtan bir müze oluşturmak, bunları da orada sergilemek istiyorum” şeklinde konuştu.
© AA